شخصیت‌سازی و شخصیت‌پردازی در آثار اقتباسی از مثنوی مولوی برای کودکان و نوجوانان

شخصیت­سازی و شخصیت­پردازی یکی از عناصر مهم در آثار داستانی کودک و نوجوان است و به دلیل اهمیت فراوان آن، نویسندگان همواره در گزینش و عملکرد شخصیت­های داستانی آثار خود دقت کرده­اند. در آثار ادبی اقتباسی از متون کهن نیز شخصیت­پردازی از جایگاه مهمی برخوردار است؛ به گونه­ای که شخصیت­ها ابزار بیان اندیشه­ و پیام نویسنده قرارگرفته­اند. شخصیت­های آثار اقتباسی از مثنوی بهترین نمونه برای اثبات این ادعا هستند. در این مقاله، نخست انواع شخصیت در 35 اثر اقتباسی از مثنوی، از جمله خاله خودپسند، راز و پرنده سخن­گو، برای کودکان و نوجوانان، معرفی و دسته­بندی شده است، در ادامه مهم‌ترین ویژگی­های شخصیت­های این آثار معرفی شده­ و میزان دخل و تصرف نویسندگان در شخصیت­­پردازی آثار اقتباسی روشن شده­ است. آثار مورد نظر به چند دلیل از بین 128 اثر اقتباسی از مثنوی انتخاب شده ­است؛ دلیل اول آن که این آثار غالباً تک روایتی بوده و مجموعه­های داستانی به دلیل طولانی بودن آن­ها، از حوزه­ی این پژوهش خارج شده­اند و دیگر آن که این پژوهش، فقط آثار اقتباسی بازآفرینی و بازنویسی را بررسی کرده و دیگر انواع اقتباس، از حوزه­ی بررسی خارج شده­اند. هدف از بررسی شخصیت­ها در آثار اقتباسی از مثنوی این است که انواع شخصیت­ها مشخص و دسته‌بندی شده و شیوه­های پردازش آن­ها بررسی شود. دسته‌بندی شخصیت­ها، بررسی جنبه­های نمادین آن­ها و کشف نوآوری­ها در شخصیت­سازی این آثار از جمله، ورود شخصیت­های کودک­ و نوجوان و شخصیت­های مؤنث، از مهم­ترین یافته­های پژوهش حاضر است. واژه­های کلیدی: